e mërkurë, janar 25, 2006

Orët që shkarkuan Kadri Hazbiun dhe Veli Llakajn

Orët që shkarkuan Kadri Hazbiun dhe Veli Llakajn


Veli LlakajFurtuna në Ministrinë e Mbrojtjes, Enver Hoxha urdhëron shkarkimetOperacioni luftarak, (mijëra vetë në gatishmëri për një grup me tre veta) për asgjësimin e bandës së Xhevdet Mustafës, përveçse misteret e misionit të saj që ende nuk janë bërë publike, siç del nga shënimet e ish-shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë, Veli Llakaj, për specialistët ushtarakë qe jo i argumentuar, veçanërisht për raportin e forcave në terren. Por gjithsesi, realizimi i detyrës për neutralizimin e saj(një i kapur e dy të vrarë), e përkeqësoi më tej situatën në ushtri, në shtabe e në bazë, ku pas vetëvrasjes së Mehmet Shehut, vazhdonin të ishin në një shkallë të lartë gatishmërie luftarake. Krerët e Ministrisë së Mbrojtjes, ministri Kadri Hazbiu, si specialisti agjenturor më i mirë i vendit, po kuptonte se “kurbani” i radhës do të ishte ai. Sipas kujtimeve të Veli Llakajt, një kërkesë e Enver Hoxhës, bërë atij më 10 tetor 1982, si shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë për përgatitjen e një urdhri që asnjë repart ushtarak të mos ngrihej në alarm pa urdhrin e kodin sekret të komandantit të përgjithshëm (Enver Hoxha), duke anashkaluar ministrin e Mbrojtjes, ishte shenjë e mosbesimit të hapur dhe goditjes që po përgatitej. Dy ditë më pas, pikërisht në orën 10.00 të 12 tetorit, sipas shënimeve të Llakajt, ai dhe Maliq Sadushi, zëvendësministër i Mbrojtjes, mësojnë urdhrin se Komiteti Qendror kishte shkarkuar nga të gjitha funksionet shtetërore Kadri Hazbiun. Ndërkaq, në godinën nga drejtohej vendi, gjithçka në prapaskenë po përgatitej me shpejtësinë e jasht zakonshme. Në orën 12.00 të po asaj dite, kryeministri i vendit, Adil Carçani, vjen “rrufe” në Ministrinë e Mbrojtjes, duke komunikuar edhe shkarkimin e Llakajt dhe drejtuesve të tjerë të lartë të ministrisë. Në vend të Kadriut emërohet Prokop Murra, ndërsa si shef i Shtabit të Përgjithshëm emërohet Kiço Mustaqi. E nesërmja në mbledhjen e Plenumit të Komitetit Qendror do t’i cilësonte “armiq” Kadri Hazbiun, Veli Llakajn e disa kuadro të tjerë të lartë. Këto momente kritike për ushtrinë shqiptare, me pasoja të rënda dhe në jetën e vendit, nëpërmjet shënimeve të një prej protagonistëve të ngjarjeve Veli Llakaj, shkëputur nga arkiva personale, vijnë për lexuesin me detaje tensioni, drama, njerëz e ngjarje, shumica të panjohura publikisht.Nga Kujtim BoriçiNesër do të lexoni:* Mbledhja e Plenumit të Komitetit Qendror. Akuza për Kadri Hazbiun: “25 vjet si ministër i Brendshëm, ka bërë faje me dashje kundër Partisë!”* Akuza për Veli Llakajn: “Me njësitë tankiste të Tiranës do të rrëzonte Komitetin Qendror, do të vriste Enver Hoxhën dhe do të vinte në vend të tij Mehmet Shehun!”Ditari i ish-shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë, Veli Llakaj, vazhdon me rrëfimin e prapaskenave që po përgatiteshin në Ministrinë e Mbrojtjes pas vetëvrasjes së Mehmet Shehut. Vizita e ish-kryeministri i vendit, Adil Carçani, në Ministrinë e Mbrojtjes, ku u komunikua shkarkimi i Kadri Hazbiut, Veli Llakajt dhe drejtuesve të tjerë të lartë të ministrisë. Në vend të Kadriut emërohet Prokop Murra, ndërsa si shef i Shtabit të Përgjithshëm emërohet Kiço Mustaqi. Paralajmërimi për të nesërmen në mbledhjen e Plenumit të Komitetit Qendror, ku drejtuesit e Ministrisë së Mbrojtjes do të cilësoheshin “armiq”. Situata vazhdonte të përkeqësohej nga ora në orë. Më 10 tetor 1982 Enver Hoxha me cilësitë e Komandantit të Përgjithshëm më kërkon mua që të formuloj një urdhër për të gjitha njësitë e Tiranës, pra për çdo regjiment, brigadë apo korpus, për njësitë e aviacionit kudo që ndodheshin, si dhe për Forcat Ushtarako-Detare, që pa urdhrin direkt, kundrejt kodit personal të Enver Hoxhës si Komandant i Përgjithshëm, asnjë njësi ose repart nuk do të ngrihej për të ndërmarrë asnjë lloj veprimi luftarak. Ky urdhër u përgatit po më 10 tetor 1982 dhe po brenda kësaj dite u firmos nga Enver Hoxha, në cilësitë e sekretarit të parë të Komitetit Qendror të Partisë, kryetar i Këshillit të Mbrojtjes dhe Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura. Urdhri u lexua në çdo njësi me kuadrot ushtarakë e politikë dhe kundrejt një firme të komandantit e komisarit të njësisë që morën dijeni dhe u njohën me këtë urdhër të gjithë kuadrot e njësisë së tyre.Më datën 12 tetor 1982, ora 10.00, më vjen në zyrë shoku im, Maliq Sadushi, zëvendësministër i Mbrojtjes dhe anëtar i Presidiumit të Kuvendit Popullor dhe më thotë: “More, Veli! Tani më prunë dhe firmosa si anëtar i Presidiumit të Kuvendit Popullor që me vendim të Byrosë politike të Komitetit Qendror të Partisë që Kadri Hazbiu shkarkohet nga funksionet shtetërore; dini gjë ju për këtë?”. E shikoj drejt në sy pa i dhënë të kuptoj diçka, i drejtohem: “Jo, nuk di gjë; por kjo sëmundje mos është dhe për ne, o i dashuri Maliq!”Pasi largohet Maliqi, marr në telefon ministrin e Mbrojtjes, Kadri Hazbiun, duke e pyetur nëse e mbaruat mbledhjen e Byrosë Politike apo jo, se kemi përgatitur një urdhër për t’u firmosur nga ju lidhur me disa shqetësime në repartet dhe njësitë ushtarake të vendit. Kadriu, nëpërmjet telefonit më thotë që urdhrin ta firmosësh vetë (pra, unë, V.Ll), por me cilësitë e shefit të Shtabit të Përgjithshëm të ushtrisë dhe mua mos më merr më në telefon se jam i “sëmurë”. E marr Maliqin në telefon në zyrën e tij, i them se sapo kisha biseduar në telefon me Kadri Hazbiun, duke i thënë gjithashtu që të zbriste poshtë dhe të pinim bashkë nga një kafe. Gjatë rrugës drejt kafesë që ishte brenda ministrisë, i pohova Maliqit se ministri më tha që ishte i “sëmurë”, të mos e merrja më në telefon, ndërsa urdhrin që kisha përgatitur për njësitë ushtarake të vendit, do ta firmosja unë në cilësitë e shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë.Ishte ora 11.00 e kësaj dite, momenti në të cilin unë dhe Maliqi u futëm në lokal për të pirë kafe. Por me t’u futur në prag të saj, u befasova, teksa në një cep të lokalit pashë te rrinin bashkë Kiço Mustaqi që ishte zëvendësshef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë (pra, vartësi im) së bashku me Bajram Manen, komandant i Korpusit të Korçës, Simon Ballabanin, komandant i Korpusit të Tiranës (atëherë Grupim) dhe Jaçe Lulajn, komandant i Korpusit të Burrelit. Këta tre të fundit, pra komandantët e Korpuseve që i kisha në këto momente fare pranë, në bazë të rregullores së regjimit të gatishmërisë, në çdo rast do të largoheshin nga vendi i punës, pra edhe të vinin në Tiranë për çfarëdo pune, duhet të merrnin lejë tek unë si shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë. Fakti që kjo kërkesë rigoroze e detyrueshme ishte shkelur, pra ata kishin ardhur në Tiranë pa lejen time por me lejen apo urdhrin e dikujt tjetër, fliste e tregonte shumë. Ishte më se e qartë si për mua, ashtu dhe për zëvendësministrin Maliq Sadushi, që po pinim kafenë në ato çaste ballë për ballë, se vendimi i Byrosë Politike i asaj dite nuk paska qenë vetëm për ministrin e Mbrojtjes, Kadri Hazbiu, por edhe për ne. Qëndruam pak kohë në lokal, aq sa pimë kafenë, duke kuptuar gjithçka, por pa e dhënë veten, duke dalë e duke shkuar përsëri në zyrat tona. Prisnim “tërmetin” që do të vinte, e nuk vonoi.Pa u mbushur një orë kohë në ministri, në zyrën e ministrit të Mbrojtjes vjen kryeministri i vendit, Adil Çarcani, shefi i Sektorit Ushtarak në Komitetin Qendror të Partisë, Gafurr Cuçi si dhe Ali Vukatana, ish-sekretar i Komitetit të Partisë në Ministrinë e Mbrojtjes. Një mbledhje tepër e shkurtër, pak minuta, ku u lexua vetëm vendimi i Byrosë Politike për shkarkimet nga të gjitha funksionet shtetërore të drejtuesve të Ministrisë së Mbrojtjes, nga ministri Kadri Hazbiu, unë si shef i Shtabit të Përgjithshëm dhe zëvendësministrat.Njëkohësisht, në ato pak minuta u komunikua dhe vendimi i Byrosë Politike për emërimet e reja në vendet tona. Kështu, ministër i Mbrojtjes u bë Prokop Murra, Kiço Mustaqi bëhej shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë, ndërsa Bajram Mane, Simon Ballabani e Jaçe Lulaj zëvendësministra të Mbrojtjes.Po në këtë datë, pra më 12 tetor në ora 19.00, na thirrën në Komitetin Qendror për të lexuar materialin e përgatitur për mbledhjen e nesërme të Plenumit të Komitetit Qendror të Partisë. Edhe ato pak orë unë vazhdoja të isha anëtar i Komitetit Qendror të Partisë, kështu që e lexova materialin. Ky material nuk kishte asgjë për t’u shqetësuar përveçse një fraze që thuhej se Kadri Hazbiu ishte kritikuar ashpër në Byro, se kishte bërë faje me dashje kundër vijës së Partisë gjatë kohës që ka qenë ministër i Punëve të Brendshme. Raporti ishte në linjën e analizës së “Poliagjentit Mehmet Shehu”. Aty thuhej se të gjithë grupet “armiqësore”, kudo ishin zbuluar nga partia e jo nga Sigurimi i Shtetit e në këtë aspekt Kadri Hazbiu ka përgjegjësi e duhet të përgjigjet para partisë. Në këtë raport nuk thuhej për ndonjë masë konkrete, për ‘të ose ndonjë tjetër, por Plenumi i Komitetit Qendror të Partisë që do të niste mëngjesin e nesërm do të përcaktonte e kryqëzonte armiqtë”, ku në krye të listës ishte Kadri Hazbiu dhe unë.
25/01/2006